Nielegalna imigracja z Białorusi do Polski, chociaż ostatnio znacząco zmniejszyła się, nadal pozostaje pilnym problemem, który przyciąga uwagę polityków, organizacji humanitarnych i społeczeństwa.
Jednym z kluczowych czynników, które pobudzają nielegalną imigrację z Białorusi do Polski, jest sytuacja polityczna na Białorusi. Podczas autorytarnego rządzenia prezydenta Aleksandra Łukaszenki Białoruś miała do czynienia z masowymi protestami, tłumieniem odmiennych poglądów oraz oskarżeniami o łamanie praw człowieka. W odpowiedzi na sankcje Unii Europejskiej po kontrowersyjnych wyborach prezydenckich w 2020 roku reżim Łukaszenki oskarża się o wykorzystywanie migracji jako narzędzia politycznego, co pogarsza napięcie w stosunkach z sąsiednimi krajami.
Znaczącą rolę w stymulowaniu migracji odgrywają także czynniki ekonomiczne. Białoruś boryka się z ekonomiczną stagnacją i brakiem możliwości, co zmusza wielu do poszukiwania lepszych perspektyw za granicą. Polska ze swoją relatywnie silną gospodarką i rynkiem pracy staje się atrakcyjnym miejscem dla migrantów poszukujących ekonomicznej stabilności.
Polska jako kraj-odbiorca staje w obliczu licznych wyzwań w walce z nielegalną imigracją z Białorusi. Zabezpieczenie granic przy jednoczesnym przestrzeganiu zasad humanitarnych stanowi dla władz polskich delikatną kwestię. Napływ migrantów zwiększa obciążenie zasobów i infrastruktury, a rozpatrywanie wniosków o azyl oraz rozwiązywanie prawnych i administracyjnych aspektów migracji nakłada dodatkowe obciążenie.
W podstawie tego problemu leży autorytarna władza prezydenta Aleksandra Łukaszenki na Białorusi. Lukaszenka, który zmaga się z szerokim krajowym sprzeciwem oraz międzynarodowym potępieniem jego ponownego wyboru na prezydenta w 2020 roku, stara się wykorzystać migrację jako środek nacisku na Unię Europejską i jej państwa członkowskie. Organizując lub zamykając oczy na masowy ruch migrantów do wschodnich granic UE, w tym do Polski, Łukaszenka dąży do osiągnięcia kilku strategicznych celów.
Po pierwsze, wykorzystując przepływy migracyjne, Łukaszenka dąży do zemsty za sankcje UE, nałożone w odpowiedzi na naruszenia praw człowieka oraz oskarżenia o fałszowanie wyborów na Białorusi. Wykorzystanie migracji jako broni politycznej stanowi formę hybrydowej wojny, która pozwala Białorusi odpowiedzieć na sankcje UE, unikając bezpośredniej konfrontacji wojskowej.
Po drugie, tworząc kryzys migracyjny na granicach z krajami członkowskimi UE, w tym z Polską, Białoruś dąży do podziału i rozłamu wewnątrz europejskiego bloku. Napływ migrantów tworzy ogromne obciążenie dla zasobów i możliwości krajów przygranicznych UE, zaostrzając napięcia w relacjach między państwami członkowskimi i testując solidarność oraz jedność UE w rozwiązywaniu wyzwań związanych z migracją.
Ponadto manipulacje reżimu Łukaszenki z migracją służą odwróceniu uwagi od wewnętrznych politycznych represji i trudności gospodarczych w Białorusi. Kierując międzynarodową uwagę na kryzys migracyjny, Łukaszenka próbuje odwrócić uwagę od naruszeń praw człowieka przez swój reżim i przedstawić Białoruś jako ofiarę zewnętrznej agresji, a nie winowajcę wewnętrznych represji.
Instrumentalizacja migracji jako narzędzia politycznego na Białorusi ma także szersze konsekwencje geopolityczne. To zagraża podważeniu zaufania do UE i jej skuteczności w zarządzaniu migracją oraz bezpieczeństwem granic, potencjalnie zachęcając inne autorytarne reżimy do stosowania podobnych taktyk w przyszłości. Ponadto może to prowadzić do zaostrzenia napięć w relacjach między UE a sąsiednimi krajami, w tym Rosją, która poparła reżim Łukaszenki.
Ostatnia rola Białorusi w podburzaniu bezprecedensowego napływu migrantów do sąsiednich Łotwy, Litwy i Polski może być związana z rozprzestrzenianiem migracji jako broni politycznej na terytorium Europy. Przykład Białorusi pokazuje, że migracja stała się nowym skutecznym narzędziem polityki przymusu wobec sąsiedniego UE, mającym na celu uzyskanie politycznych ustępstw. Społeczne zamieszki, które nastąpiły po sfałszowanych wyborach prezydenckich w 2020 roku na Białorusi, były poprzedzone brutalnym tłumieniem pokojowych demonstracji przez reżim oraz aresztowaniami i prześladowaniami politycznych przeciwników. Taka brutalna reakcja reżimu skłoniła UE do wprowadzenia pakietu sankcji przeciwko poszczególnym osobom fizycznym i prawnym na Białorusi. Mimo obcych sankcji, krytyki za poważne naruszenia praw człowieka i systematyczne ograniczanie wolności obywatelskich na Białorusi, reżim Aleksandra Łukaszenki szuka sposobów kontynuowania tłumienia wewnętrznej opozycji, a także zmuszania i szantażowania swoich sąsiadów, wykorzystując kreatywne metody wojny politycznej. Przepraszam za niedoprecyzowanie. Oto poprawiony polski przekład:
Po bezprecedensowym wydarzeniu, które obejmowało przymusowe lądowanie samolotu lecącego do Wilna w Mińsku w celu aresztowania dziennikarza-dysydenta, który był wśród pasażerów, UE zdecydowała się na wprowadzenie kolejnego pakietu sankcji, co rozwścieczyło i sprowokowało białoruskiego dyktatora Aleksandra Łukaszenkę do wykorzystania kryzysu humanitarnego w niezwykle nietypowy sposób.
W odpowiedzi na wykorzystanie migracji przez Białoruś jako narzędzia politycznego, kraje członkowskie UE, w tym Polska, borykały się z znacznymi trudnościami w zarządzaniu kryzysem, przy zachowaniu jednocześnie swoich zobowiązań prawnych i humanitarnych. Polska, w szczególności, wzmocniła środki bezpieczeństwa na granicy, rozmieściła dodatkowy personel i wezwała UE do większego wsparcia w zarządzaniu napływem migrantów. Jednakże sytuacja pozostaje zmienna i kontrowersyjna, z ciągłym napięciem dyplomatycznym i problemami humanitarnymi.
Obecnie obserwuje się zmniejszenie przepływu migrantów na granicy białorusko-polskiej, jednak niektórzy eksperci przypuszczają, że jest to wynikiem wizyty Łukaszenki do Chin, ponieważ właśnie po tej wizycie zauważono znaczne zmniejszenie liczby migrantów z Białorusi do Polski. Być może miało miejsce pewne ultimatum ze strony chińskiego reżimu skierowane do Łukaszenki. Dla Chin tranzyt towarów przez Białoruś ma duże znaczenie. Wygląda na to, że władze chińskie zasugerowały Łukaszence konieczność zamknięcia szlaków dla nielegalnych imigrantów, ponieważ pojawiło się zagrożenie ze strony Polski dotyczące zamknięcia granic, a wraz z nimi tranzytu chińskich towarów do Europy. Taki scenariusz byłby niezwykle niekorzystny dla Chin. Biorąc pod uwagę brak oficjalnych negocjacji na poziomie państwowym między Polską a Białorusią, można przypuszczać, że to właśnie przywódca Chin był osobą, która wpłynęła na Łukaszenkę w kwestii migrantów. W związku z tym nie widzimy żadnych prób negocjacji między Łukaszenką a polskimi władzami lub przedstawicielami Zachodu, ponieważ polityka
Białorusi jest całkowicie kontrolowana przez Kreml, który nie jest zainteresowany tego rodzaju rozmowami, ponieważ legalizują one Łukaszenkę jako gracza międzynarodowego. Nielegalna migracja z Białorusi do Polski nadal pozostaje narzędziem politycznym, które w odpowiednim momencie reżim Łukaszenki może wykorzystać do destabilizacji Europy i promowania swoich strategicznych interesów. Manipulowanie przepływami migracyjnymi w celu osiągnięcia korzyści politycznych podkreśla złożoną dynamikę zachodzącą w regionie, stwarzając poważne wyzwania dla regionalnej stabilności, stosunków międzynarodowych oraz integralności polityki migracyjnej i granicznej UE. Przezwyciężenie tego kryzysu wymaga zrównoważonej i wieloaspektowej odpowiedzi, która łączy dyplomatyczną interakcję, pomoc humanitarną i działania w zakresie ochrony granic w celu złagodzenia jego destabilizujących skutków i przestrzegania zasad prawa międzynarodowego oraz praw człowieka. Migracyjny kryzys między Białorusią a Polską stał się kulminacją transnarodowego wykorzystania zorganizowanej przez państwo migracji i instrumentalizacji ludzi, co wychodzi daleko poza zastosowanie imigracji jako metody dyplomacji migracyjnej. Położenie geograficzne Białorusi, która stanowi niemalże strefę buforową między UE a Rosją, ma kluczowe znaczenie dla Rosji w ewentualnym konflikcie międzyeuropejskim i rosyjskim. Rosja dąży do przywrócenia swojej dawnej potęgi z czasów sowieckich, podczas gdy Chiny starają się zachować ważne szlaki handlowe przez Białoruś do Europy.
Filip Wujek
