W obecnych wydarzeniach wojny rosyjsko-ukraińskiej ważnym czynnikiem w kontekście użycia innowacyjnej broni odgrywa koncepcja „game-changera” – kogoś lub czegoś, co w ogromnym stopniu wpływa na wynik powstałej sytuacji. Dla Ukrainy od 2022 roku takimi czynnikami są masowe wykorzystanie systemów bezzałogowych i wykorzystanie wysokiej jakości zachodniego sprzętu (systemy odrzutowe HIMARS, samoloty F-16, rakiety ATACMS itp.). Strona rosyjska także stara się z całych sił naśladować stronę ukraińską wychodząc z własnych możliwości.
Pojazd pancerny Huragan na uzbrojeniu Armii URL w 1917 roku. Fot. CIW
Uderzającym przykładem takiej „bańki mydlanej” jest atak Oreshnika na miasto Dniepr. W komentarzach przedstawicieli władz ukraińskich i Pentagonu prawdopodobnie nowy hipersoniczny pocisk balistyczny średniego zasięgu jest niczym innym jak rosyjskim opracowaniem RS-26 „Rubież” z początku XXI wieku.
Sięgnijmy do doświadczeń historycznych i jednego z ważnych „game changerów” okresu Wielkiej Wojny 1914–1918. oraz Małe Wojny krajów Europy Środkowo-Wschodniej (takich jak Ukraina i Polska, które otrzymały historyczną szansę odzyskania utraconej niepodległości). Mówimy o samochodach pancernych. W tamtych czasach pierwsze samochody swoim pojawieniem się na ulicach europejskich miast wywołały prawdziwą sensację. Później, w czasie wojny, inżynierowie opancerzyli zwykłą ciężarówkę i wyposażyli w kilka karabinów maszynowych – tak narodził się pierwszy na świecie samochód pancerny.
Ukraińskie oddziały Centralnej Rady otrzymały swoje pierwsze pojazdy opancerzone w październiku 1917 roku na terenie współczesnej Winnicy. Następnie 1. Ukraiński Pułk Kozacki im Bohdana Chmielnickiego – pierwsza ukraińska jednostka wojskowa w 1917 roku – powracał z frontu do Kijowa. W stolicy Ukrainy doszło do ulicznych starć bolszewików z oddziałami lojalnymi wobec Rządu Tymczasowego. Ten ostatni wezwał na pomoc dywizję pancerną z Berdyczowa. Warto dodać, że dywizja ta latem częściowo przeszła na ukraińską stronę dzięki staraniom komendanta Berdyczowa, kapitana sztabowego Grigoriewa (później stał się znanym przywódcą rebeliantów na południu Ukrainy). To właśnie ten oddział został przechwycony przez „Bohdanowa” na stacji w Koziatynie. Tym samym armia ukraińska otrzymała do swojej dyspozycji pojazdy opancerzone. Później transportery opancerzone odegrały znaczącą rolę podczas walk o Kijów w styczniu 1918 roku.
Oprócz udanych walk ulicznych w stolicy, na początku lutego 1918 roku samochody pancerne uratowały ukraiński zapas złota w Kijowie. Wówczas wszystkie rezerwy i banknoty Centralnej Rady zostały przetransportowane dwoma pancernikami do Żytomierza.
Większość tych samochodów została prawdopodobnie wyprodukowana przez brytyjską firmę „Austin Motor Company”. Podstawą dla „Austina” była zwykła ciężarówka.
Wycinek z gazety o opromieniowaniu fioletowym. Fot. CIW
Została osłonięta pancerzem o grubości od 3 do 7,5 mm. Moc silnika wynosiła 30 koni mechanicznych, a maksymalna prędkość mogła osiągnąć 60 km/h. Samochód potrafił pokonywać niezbyt głębokie rowy i rzeki (jeśli głębokość nie przekraczała pół metra). Pancernik był uzbrojony w dwa karabiny maszynowe Maxim. Zainstalowano je na dwóch równoległych wieżach. W ten sposób strzelcy maszynowi mogli kontrolować całą przestrzeń wokół pancernika. Uzbrojenie jednego samochodu wynosiło 6-8 tysięcy sztuk amunicji.
Chociaż pojazdy pancerne były niezwykle trudne w utrzymaniu w warunkach bojowych, stały się całkiem potężną i ratującą życie siłą zapewniającą osłonę podczas bitew miejskich. Nie należy zapominać o ważnym czynniku psychologicznym: żołnierze wrogich armii po prostu bali się przerażających metalowych „potworów” ozdobionych chrześcijańskimi „głowami Adama” (symbol wiary w życie wieczne, nieustraszoności i pogardy dla śmierci). Wyjątkowym przykładem jest wykorzystanie przez Armię Ukraińskiej Republiki Ludowej akcji informacyjno-psychologicznej związanej z samochodami pancernymi na początku 1919 r., kiedy bolszewicy szybko zbliżali się do Kijowa.
W gazecie Biura Informacyjnego Armii Republikańskiej „Ukraińskie Biuro” z 29 stycznia 1919 roku czytamy o użyciu cudownej broni zdolnej oślepić i ogłuszyć wroga – promieniu fioletowym: „Wieczorem 28 stycznia 2019 r. francuskie samochody pancerne najnowszej konstrukcji przybyły do Kijowa i są wysyłane na front ze specjalnymi urządzeniami wyposażonymi w promienie fioletowe. Wraz z nim do pracy z tymi maszynami przybył specjalny francuski personel serwisowy.
Oczywiście to była fikcją, ale przeraziła Rosjan i być może dała siłom ukraińskim czas na przegrupowanie się w trudnym okresie konfrontacji.
Co znaczy niespodziewane włączenie się Amerykanów w wojnę izraelsko-irańską dla wojny rosyjsko-ukraińskiej? Wydaje się, że Ukraina stanie się jednym z...
Podczas wileńskiego szczytu B9 ukraiński prezydent Wołodymyr Zełenski zaprosił prezydenta Rumunii Nicușora Dana do Kijowa. Zanosi się na nowy sojusz...
